Ο Χρ. Τσιγαρίδας αρνήθηκε ευγενικά να χρησιμοποιήσει το κάθισμα που του προτάθηκε. Θέλω να σας κοιτάζω όρθιος, είπε στους δικαστές. Η κλονισμένη υγεία του τον πρόδωσε μετά από μια ώρα κατάθεσης, όταν και ζήτησε ένα διάλειμμα, το οποίο και έγινε. Ξεκίνησε χαρακτηρίζοντας τη δράση του ΕΑ πολιτικά και κοινωνικά νομιμοποιημένη και αμέσως άρχισε να διεκτραγωδεί τη σημερινή κατάσταση με τις εφιαλτικές διαστάσεις της ανεργίας, ιδιαίτερα των νέων, με την κατάργηση του «κράτους πρόνοιας», την ιδιωτικοποίηση της Υγείας και την επιστροφή της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης στην εποχή των δικών του σπουδών, όταν σπούδαζαν μόνο όσοι είχαν λεφτά, με τη συνεχή αύξηση των φόρων και τα πετσοκόμματα μισθών και συντάξεων, με την έκρηξη των αυτοκτονιών από απελπισμένους εργαζόμενους. Την ώρα που ξεζουμίζουν το προλεταριάτο και τους εργαζόμενους, τόνισε, οι πλούσιοι θησαυρίζουν και σαν αρπακτικά βγάζουν τα κέρδη τους στο εξωτερικό. Η κρίση δε θα περάσει, όπως λένε –συνέχισε– αν δεν πιουν και την τελευταία ρανίδα αίματος του προλεταριάτου. Αναφέρθηκε στις πλαστές ειδήσεις των ΜΜΕ και στην καλλιέργεια φοβικών συνδρόμων, στα σόου με τη δήθεν σύλληψη φοροφυγάδων, ενώ χαρακτήρισε συνυπεύθυνες τις δικαστικές αρχές. Μίλησε για τα απανωτά σκάνδαλα (Βατοπέδι, Siemens, δομημένα ομόλογα, υποκλοπές, απαγωγές Πακιστανών) και τη συγκάλυψή τους για να καταλήξει στο συμπέρασμα πως ο λαός θα βγει πάλι στο δρόμο, κάτω από την πίεση αυτής της αδήριτης πραγματικότητας, και γι’ αυτό το καθεστώς παίρνει από τώρα τα μέτρα του, ενισχύοντας τον κατασταλτικό μηχανισμό, σήμερα με αύρες και πλαστικές σφαίρες, αύριο με ειδικές δυνάμεις που θα χρησιμοποιούν και αληθινές σφαίρες. Γιατί κάποια στιγμή ο λαός θα κάψει «το μπουρδέλο τη Βουλή», όπως φώναζε μισό εκατομμύριο λαού στην πλατεία Συντάγματος και θα κρεμάσει και μερικά λαμόγια.

Τι έκανε ο ΕΑ; έθεσε το ερώτημα, για ν’ απαντήσει αμέσως: απέδειξε για μια φορά ακόμη, πως ο δρόμος προς την ελευθερία είναι στρωμένος με αγώνες και θυσίες. Οταν η βαρβαρότητα σαρώνει απ’ άκρη σ’ άκρη τον κόσμο, η αντίσταση σ’ αυτή τη βαρβαρότητα είναι το ζητούμενο. Αμέσως μετά, ο Χρ. Τσιγαρίδας αναφέρθηκε στις ενέργειες του ΕΑ, για ν’ αποδείξει ότι ήταν πολιτικά και κοινωνικά νομιμοποιημένες. Μίλησε για τη ρουκέτα στην αμερικάνικη πρεσβεία, με αναφορές στα εγκλήματα των Αμερικάνων, με κορυφαία στη χώρα μας την 7χρονη δικτατορία και την τραγωδία της Κύπρου, το φάκελο της οποίας έκλεισε ο «εθνικός ηγέτης» Κ. Καραμανλής. Για τις εκρήξεις στα υπουργεία Οικονομικών και Εργασίας που είναι υπόλογα για την εξαθλίωση του ελληνικού λαού και για το γκρέμισμα όλων των κατακτήσεων της εργατικής τάξης. «Λέτε οι άνεργοι να είπαν “μα τώρα μπόμπες βάζουν;” ή να αισθάνθηκαν ικανοποίηση επειδή χτυπήθηκε συμβολικά το κάστρο του εχθρού; είπε απευθυνόμενος στους δικαστές. Μίλησε για τις επιθέσεις στο Χρηματιστήριο, που άρπαξε τα λεφτά του κοσμάκη του 1999 και στις τράπεζες που πίνουν το αίμα των φτωχών.

Ξεχωριστό κεφάλαιο της τοποθέτησής του αφιέρωσε στις επιθέσεις ενάντια σε άνδρες των ΜΑΤ, σε αστυνομικά τμήματα και φρουρές κρατικών κτιρίων, σημειώνοντας ότι είναι η αστυνομία και ιδιαίτερα οι ειδικές δυνάμεις της που ανέβασαν το επίπεδο της σύγκρουσης, επιτιθέμενοι με μίσος κατά των διαδηλωτών, ανοίγοντας με σαδισμό κεφάλια, βασανίζοντας κρατούμενους, ορμώντας δολοφονικά, ακόμα και με μοτοσικλέτες, κατά διαδηλωτών. Διάβασε και στη συνέχεια κατέθεσε στο δικαστήριο ολόκληρο κατάλογο με εν ψυχρώ δολοφονίες πολιτών από αστυνομικούς, στον οποίο κατάλογο είναι εντυπωσιακό ότι πλειοψηφούν οι νέοι. Ολοι οι δράστες αυτών των δολοφονιών αθωώθηκαν στον πρώτο ή το δεύτερο βαθμό ή έπεσαν εντελώς στα μαλακά και δεν μπήκαν φυλακή. Αυτά είχε υπόψη του ο Κορκονέας και δε δίστασε να πατήσει τη σκανδάλη και να δολοφονήσει τον Μιχάλη Γρηγορόπουλο. Ηταν άτυχος, όμως, γιατί ακολούθησε η εξέγερση και έπρεπε αναγκαστικά να πάει στη φυλακή. Ο συνεργός του είναι ήδη ελεύθερος και οσονούπω θα είναι και ο Κορκονέας. Τι περίμεναν, λοιπόν; Οτι δε θα υπάρξει απάντηση, μετά το ανέβασμα της έντασης από τη μεριά της αστυνομίας; Απάντηση υπήρξε και εγώ θεωρώ όλες τις ενέργειες νομιμοποιημένες κοινωνικά και πολιτικά.

Στη συνέχεια, ο Χρ. Τσιγαρίδας αναφέρθηκε στον προσχηματικό αντίλογο, ότι δεν νοείται βίαιη πολιτική δράση σε συνθήκες δημοκρατίας, στολίζοντας με άφθονα γλαφυρά παραδείγματα την ποιότητα αυτής της δημοκρατίας. Ενα από τα παραδείγματα που επικαλέστηκε ήταν και ο Βουλγαράκης, τον οποίο είχε στοχοποιήσει ο ΕΑ. Η ενέργεια δεν πέτυχε, είπε ο Χρ. Τσιγαρίδας, αλλά αν πετύχαινε, με συγχωρείτε αλλά εγώ θα έλεγα «καλά του κάνανε». Πέρασε αμέσως μετά σε αναφορά στη βία και τον ιστορικό της ρόλο, στο μονοπώλιο της βίας που θέλει να διατηρήσει το αστικό κράτος, στην ταξικότητα της Δικαιοσύνης, η οποία μπορεί να εξασφαλίσει όχι μια δίκαιη δίκη, αλλά το πολύ μια νομότυπη δίκη.

Κι αν μου πείτε «τότε τι ήρθες να μαρτυρήσεις;», κατέληξε, θα σας πω ότι ήρθα, όπως και άλλοι μάρτυρες, θεωρώντας ότι μπορώ να συμβάλω για να συνειδητοποιήσει κάποιος δικαστής ότι δεν πρέπει να καταδικάσει χωρίς στοιχεία, γιατί τότε η απόφασή του θα είναι καθαρά πολιτική. Ο ΕΑ, συνέχισε, συνέβαλε στο δρόμο προς την αταξική κοινωνία, βάζοντας κι αυτός ένα λιθαράκι, όπως όλες οι επαναστατικές οργανώσεις. Γιατί την επανάσταση δε θα την κάνουν οι οργανώσεις, θα την κάνει ο οργανωμένος ένοπλος λαός.

Αναφέρθηκε στην έννοια της πολιτικής ευθύνης, που ποινικά δε σημαίνει απολύτως τίποτα και αναφέρθηκε στη δική του μεταχείριση στις τρεις δίκες για την υπόθεση του ΕΛΑ, που μετά την πρώτη καταδικαστική απόφαση, χωρίς να υπάρχει κανένα στοιχεία, αλλά με εφαρμογή της ναζιστικής αρχής της συλλογικής ευθύνης, κατέληξε σε δυο διαδοχικές αθωωτικές αποφάσεις, από δικαστές που δεν πέταξαν στα σκουπίδια τη συνείδησή τους και το αξιακό τους σύστημα, ακόμα κι αν είχαν συντηρητικές αντιλήψεις.

Απαντώντας σε ερώτηση του εισαγγελέα για το αν υπάρχει συγγένεια ανάμεσα στον ΕΑ και τον ΕΛΑ, επειδή και οι δύο χρησιμοποιούν στον τίτλο τους τις λέξεις «επαναστατικός αγώνας», ο Χρ. Τσιγαρίδας απάντησε ότι οι λέξεις δεν πρέπει να δίνεται καμιά ιδιαίτερη σημασία στις δυο αυτές λέξεις, που τις έχουν χρησιμοποιήσει πολλές οργανώσεις, αλλά στις διαφορετικές ιδεολογικές αναφορές ανάμεα στον ΕΛΑ που ήταν οργάνωση κομμουνιστικής αναφοράς και ειδικότερα της αυτονομίας και στον ΕΑ που είναι οργάνωση αναρχικής αναφοράς. Στη δε ερώτηση για τη δομή του ΕΑ απάντησε «δεν έχω ιδέα».

Ο Χρ. Τσιγαρίδας είχε την ευκαιρία να προσθέσει καινούργια επιχειρήματα στην τοποθέτησή του, απαντώντας στις ερωτήσεις των συνηγόρων υπεράσπισης Σπ. Φυτράκη, Μαρ. Δαλιάνη και Δάφν. Βαγιανού. Αναφέρθηκε ιδιαίτερα στην έννοια του πολιτικού αδικήματος και σημείωσε ότι οι δικαστές θα κριθούν από το αν η απόφασή τους θα είναι πολιτική, δηλαδή καταδίκες χωρίς στοιχεία. Σε ό,τι αφορά το πρόσωπό του, απάντησε: «Δεν έχω μετανιώσει για τίποτα. Μόνο για το ότι οι περιορισμένες δυνάμεις μου δεν μου επέτρεψαν να κάνω περισσότερα».

Η Μπριγκίτε Ασντονκ δήλωσε από την αρχή ότι ήρθε να καταθέσει σε ένδειξη αλληλεγγύης στους αγωνιστές που κατηγορούνται για την αντικαπιταλιστική και αντιφασιστική τους δράση. Περιέγραψε με γλαφυρότητα την κατάσταση της μεταπολεμικής Γερμανίας που η ίδια βίωσε (γεννήθηκε το 1947), με τους ναζί κυρίαρχους παντού, με τη δικτατορία του γερμανικού κεφάλαιου. Οι γονείς μου, αγρότες συντηρητικοί και καθολικοί –είπε– με δίδασκαν να μην ανακατεύομαι σε ό,τι συμβαίνει. Ομως, και εγώ και πολλοί άλλοι δε θέλαμε να μείνουμε ουδέτεροι στη χώρα που ελεγχόταν από τη γενιά του Αουσβιτς. Αναφέρθηκε στο ογκώδες αντιιμπεριαλιστικό κίνημα που αναπτύχθηκε στη Γερμανία, απ’ αφορμή τον εγκληματικό πόλεμο των ΗΠΑ ενάντια στο λαό του Βιετνάμ, που διεξαγόταν με στήριξη της γερμανικής κυβέρνησης, και στο καθεστώς έκτακτης ανάγκης που διαμορφώθηκε στη Γερμανία, ιδιαίτερα απέναντι στη νέα Αριστερά που είχε αρχίσει να γεννιέται στη χώρα, μετά την απαγόρευση λειτουργίας του ΚΚ Γερμανίας. Σ’ αυτές τις συνθήκες γεννήθηκε η RAF (Φράξια Κόκκινος Στρατός).

Η Μπρ. Ασντονκ αναφέρθηκε στις αρχές και τη δράση της RAF, στη σύλληψη των ηγετικών στελεχών της, στη δίκη του Σταμχάιμ και την εκτέλεσή τους τελικά στα λευκά κελιά, πριν ολοκληρωθεί η δίκη, κατ’ απαίτηση του Συνδέσμου Γερμανών Βιομηχάνων και των πρώην ναζί που κυριαρχούσαν στο γερμανικό κράτος. Ακούγοντας το ερώτημα σ’ έναν προηγούμενο μάρτυρα, για το αν έχει μετανιώσει, θυμήθηκα τα λόγια της Γκούντρουν Ενσλιν: «Εάν κάτι μας στενοχωρεί, είναι η ασυνέπεια ανάμεσα στο χέρι και το μυαλό μας. Θα θέλαμε να ήμασταν στρατιωτικά πιο αποτελεσματικοί». Η RAF, συνέχισε, ανέδειξε το χρέος της αντίστασης. Οταν έχεις απέναντί σου την ιμπεριαλιστική πολιτική, συνείδηση σημαίνει αντίσταση και αγώνας. Οταν το γερμανικό κράτος απαγόρευσε στους κρατούμενους της RAF κάθε επικοινωνία και ενημέρωση, αισθάνθηκα ότι κανένας δε θα βγει ζωντανός. Ομως ο αγώνας συνεχίστηκε. Η ύπαρξη των ένοπλων ομάδων είναι βασική για την προοπτική του επαναστατικού αγώνα. Η Μπρ. Ασντονκ αναφέρθηκε στην αντίφαση που βιώνουν και οι ένοπλες οργανώσεις και ξεχωριστά κάθε επαναστάτης μέλος τους, να αναγκάζονται να χρησιμοποιήσουν τη βία, όταν η επαναστατική βία στοχεύει σε μια κοινωνία χωρίς βία. Αναφέρθηκε όχι μόνο στο παρελθόν του γερμανικού φασισμού, αλλά και στο στρατηγικό ρόλο που διαδραματίζει σήμερα ο γερμανικός ιμπεριαλισμός στη φτωχοποίηση της ελληνικής κοινωνίας. Αναφέρθηκε στην εντατικοποίηση των σχέσεων εκμετάλλευσης και στον θανάσιμο κίνδυνο που αντιμετωπίζουν όσοι ονειρεύονται μια ελεύθερη κοινωνία.

Δεν θεωρώ ότι οι κατηγορούμενοι σ’ αυτή τη δίκη έκαναν τίποτα διαφορετικό απ’ αυτό που ανέφερε ο Δ. Κουφοντίνας, κατέληξε. Εκαναν το ιστορικό τους χρέος και η Ιστορία θα τους δικαιώσει.

Ο Βασίλης Βαλσάμης αναφέρθηκε στην ιστορικότητα της ένοπλης πάλης και στην εγκληματοποίηση των αγωνιστών από το κράτος. Το χειρότερο έγκλημα διαπράττεται, επεσήμανε, όταν η αντιστασιακή δράση βαφτίζεται έγκλημα. Ο ΕΑ είναι κοινωνικά αναγνωρισμένος. Εσείς απλά δικάζετε την Ιστορία. Ο ΕΑ είναι κομμάτι από την ψυχή, κομμάτι από το σώμα μας, είναι αναπόσπαστο κομμάτι του αναρχικού κινήματος. Σε καμιά αναρχική συλλογικότητα δε θα μπορούσαν να υπάρξουν φαινόμενα που αποστρέφεται, όπως η ύπαρξη αρχηγών. Ο ΕΑ είναι άξιος συνεχιστής του απελευθερωτικού αντάρτικου πόλης. Ενσάρκωσε το θρύλο του γκρεμιστή. Η δράση του υπήρξε ποίηση της ζωής ενάντια στην τυραννία. Η καταδίκη της οργάνωσης θα ισοδυναμεί με σάλπισμα για τους καταπιεσμένους προλετάριους.

Τέλος, η βρετανίδα Τζιν Γουέρ προχώρησε σε μια εκτενή παρουσίασε του αναρχικού credo, όπως η ίδια το αντιλαμβάνεται και το υπηρετεί, με πολλές λογοτεχνικές αναφορές, αλλά και προσωπικές αναφορές στον Νίκο Μαζιώτη, η απεργία πείνας του οποίου ως ολικού αρνητή στράτευσης την έφερε για πρώτη φορά στην Ελλάδα, πριν από αρκετά χρόνια. Αναφέρθηκε στη δράση και τις διώξεις του αναρχικού κινήματος παγκόσμια και στην Ελλάδα, περιέγραψε τον ένοπλο αγώνα όχι ως αυτοσκοπό αλλά ως εργαλείο που φέρνει στο προσκήνιο την αναγκαιότητα της επαναστατικής ανατροπής και κατέληξε ότι οι σύντροφοί της που ανέλαβαν την πολιτική ευθύνη είναι ενεργοί στο πολύμορφο αναρχικό κίνημα και υπερήφανα υπερασπίζονται την οργάνωσή τους, κόντρα στον ενορχηστρωμένο πόλεμο των ΜΜΕ.

Η δίκη θα συνεχιστεί την ερχόμενη Πέμπτη 13 Σεπτέμβρη. Αναμένεται να καταθέσουν οι Χοσέ Ροδρίγες, Σασουά Μπερτράντ, Μιχάλης Τραϊκάπης, Γιώργος Βούτσης, Γιώργος Αγγελετάκης και Στέλλα Αντωνίου.